2020 жыл 11 желтоқсан – Бүгін «Ы.Жақаев атындағы Қазақ Күріш шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС-нде ФАО-ГЭФ «Орталық Азия мен Түркиядағы құрғақшылыққа және сортаңданған ауылшаруашылық өндірістеріндегі табиғи ресурстарды кешенді басқару» жобасы аясында Орталық Азия (ОА) мемлекеттерінің аумағында - Қазақстан, Өзбекстан және Түркіменстанда «Қызылорда облысындағы азып – тозған суармалы жерлерді тұздануға қарсы күрес және қалпына келтіруге қарсы іс-қимыл тәжірибесін жетілдіру бойынша демонстрациялық іс-шаралар» конференциясы өз жұмысын бастайды, қазіргі кездегі экологиялық апат аймағы болып саналады. Экологиялық апаттың пайда болу себебі, негізінен, адамның табиғи ресурстарды дұрыс пайдаланбау іс-әрекеттерінен болады.
Соңғы жылдары табиғи және антропогендік факторлардың әсерінен жайылымдық жерлер арттып, суару және жаңбыр суымен, тұздану әсерінен топырақтың құнарлылығының қоректік заттардың шығуы азайып, суармалы алқаптар қысқарады, ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігі төмендейді, су мен топырақтың ластануы күшейіп, өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің жекелеген түрлері жойылып кетеді.
Қазақстанда ауылшаруашылық жерлерінің аумағы 226,6 млн га құрайды, оның 2,3 млн га суармалы жерлер. Қызылорда облысында суармалы жерлердің жалпы ауданы 231400 га құрайды, оның 178100 га инженерлік-жоспарланған жерлер, ауыспалы егістер - көп бөлігін күріш егістігі алады.
Саланың Қызылорда облысының табиғи факторларымен ресурстық қамтамасыз етілуі айтарлықтай жоғары және бұл дақылдың шығымдылығын 5,0-5,5 т/га деңгейінде және егіс алаңы 75-80 мың га2 болған кезде 415-440 мың тонна құнды азық-түлік астығының тұрақты жалпы жиналымын ұстап тұра алады.
Алайда, соңғы жылдары кейбір шаруа қожалықтарында күріш өнімділігі жоспарланған деңгейден төмендеді. Мұның негізгі себептері - ауыспалы егіс жүйесінің бұзылуынан суармалы жерлердің экологиялық және мелиоративті жағдайының нашарлауы, агротехниканың сақталмауы және т.б.
Сондықтан Арал өңіріндегі күріш өсіру аймағында егістік жерлер мен ауыспалы егіс алқаптарын, сондай-ақ инженерлік және ирригациялық жүйелерді тиімді пайдалану үлкен маңызға ие. Аймақтағы жерлер құлдырауды жалғастыруда, ауыспалы егістер мен дақылдарды өсіру технологиясы бұзылуда.
Осыған байланысты, ФАО-ның жобасы аясында «Ы.Жақаев атындағы Қазақ күріш шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты» ЖШС күріш топырағының тұз режимін реттеудің инновациялық тәсілдерін енгізу, күріш ауыспалы егістерінде қант құмайын өсіру және жергілікті селекцияның түйежоңышқаның "Алаула" жоғары өнімді сортын өсіру есебінен суармалы топырақты тұздануы бойынша күріш топырақтарының тұз режимін реттеудің инновациялық технологиясын енгізу, технологияларды іске асырды. Мұның бәрі суармалы жерлердің құнарлылығын арттыруға - өнімділікті жақсарту және фермерлердің әл-ауқатын арттыру үшін жер ресурстарын тұрақты басқарудың тәсілдері мен құралдарын жетілдіруге бағытталған.
Covid-19 пандемиясына байланысты конференция гибридті форматта ұйымдастырылды, іс-шараның кейбір қатысушылары барлық санитарлық стандарттарды сақтай отырып мәжіліс залда боладыда, ал қатысушылардың негізгі бөлігі іс-шараға Zoom платформасы арқылы онлайн режимінде қатысады.
